Αντιμέτωπα με οικονομική επιβάρυνση που ξεπερνά τα 2 εκατ. ευρώ ετησίως μόνο από τις λοιμώξεις που σχετίζονται με «κεντρική γραμμή» σε παιδιά και νεογνά και είναι πολλαπλάσια στις περιπτώσεις των ενηλίκων, βρίσκονται τα νοσοκομεία της Ελλάδας, η οποία παραμένει η χώρα με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης νοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Λοιμώξεων (ECDC) και του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO).
Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις (ΝΛ) ή αλλιώς οι λοιμώξεις που αποκτούν οι ασθενείς κατά τη διάρκεια νοσηλείας τους, αποτελούν μείζον πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, παγκοσμίως. Με βάση στοιχεία του ECDC για το 2016, περίπου 6% των νοσηλευόμενων ασθενών στην Ευρώπη απέκτησαν ΝΛ, με το συνολικό αριθμό των ασθενών με ΝΛ να ανέρχεται στα 3,3 εκατομμύρια. Αν και όλοι οι ασθενείς που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο δυνητικά κινδυνεύουν από ΝΛ, ο κίνδυνος είναι υψηλότερος στις μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), αφού στην Ευρώπη φαίνεται ότι περίπου 1 στους 5 νοσηλευόμενους σε ΜΕΘ ασθενείς αποκτά ΝΛ.
Ειδικά για την Ελλάδα, τα πρόσφατα δεδομένα του ECDC δείχνουν ότι είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης ΝΛ στην Ευρώπη, με 1 στους 10 νοσηλευόμενους ασθενείς (10%) να αποκτούν ΝΛ. Το ποσοστό εμφάνισης των ΝΛ είναι δραματικά υψηλότερο στις ΜΕΘ ενηλίκων, παίδων και νεογνών, αγγίζοντας πολλές φορές και το 50%! Οι λοιμώξεις σχετιζόμενες με «κεντρική γραμμή» (CLABSI) είναι από τις πιο συχνές ΝΛ για τους ασθενείς που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ (νεογνών, παίδων ή ενηλίκων), εξαιτίας της αναγκαιότητας τοποθέτησης «γραμμής» χορήγησης θεραπείας σε κεντρική αρτηρία.
Οι ΝΛ έχουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στους ασθενείς όσο και στο σύστημα υγείας, καθώς παρατείνουν την παραμονή των ασθενών στο νοσοκομείο, ενώ αυξάνουν εντυπωσιακά το κόστος νοσηλείας και τα ποσοστά θνητότητας.
Πρόσφατα, σε νέο επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Journal of Infection and Public Health εκτιμάται και περιγράφεται για πρώτη φορά η αύξηση στο υγειονομικό κόστος και στη διάρκεια νοσηλείας εξαιτίας των λοιμώξεων που σχετίζονται με κεντρικές γραμμές σε παιδιά και νεογνά που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ ή ογκολογικές μονάδες στην Ελλάδα. Το δεδομένα που παρουσιάζονται προκύπτουν από μελέτη που σχεδιάστηκε από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO).
Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα που συλλέχθηκαν αναδρομικά για 94 παιδιά με λοίμωξη σχετιζόμενη με κεντρική γραμμή και 94 παιδιά χωρίς λοίμωξη, που νοσηλεύονταν στην ίδια μονάδα και έφεραν κεντρική γραμμή, από τα δυο μεγαλύτερα παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας, την περίοδο Ιούνιος 2012 – Ιούνιος 2015. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, καθώς βρέθηκε ότι κατά μέσο όρο η λοίμωξη σχετιζόμενη με κεντρική γραμμή σε παιδιά και νεογνά συνδέεται με παράταση της νοσηλείας κατά 21 ημέρες, ενώ εκτιμάται ότι το νοσοκομείο επιβαρύνεται κατά 13.727 € ανά λοίμωξη. Μάλιστα το παραπάνω ποσό αφορά πιθανότατα υποεκτίμηση, καθότι λόγω της μη συστηματικής καταγραφής της χρήσης υγειονομικών πόρων ανά ασθενή στα ελληνικά νοσοκομεία, ο υπολογισμός της οικονομικής επιβάρυνσης ανά περίπτωση λοίμωξης πραγματοποιήθηκε υπό συντηρητικές υποθέσεις και αναγωγές.
Σύμφωνα με ένα υπάρχον εθνικό δίκτυο επιτήρησης των λοιμώξεων σχετιζόμενων με κεντρική γραμμή στις ΜΕΘ παίδων, νεογνών και παιδιατρικών ογκολογικών μονάδων στην Ελλάδα, προκύπτει ότι περισσότερες από 150 τέτοιες λοιμώξεις σημειώνονται σε αυτές τις μονάδες ετησίως. Συνδυάζοντας αυτό τον αριθμό με τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύτηκαν στο Journal of Infection and Public Health προκύπτει ότι, η συνολική οικονομική επιβάρυνση των νοσοκομείων μόνο από τις λοιμώξεις που σχετίζονται με κεντρική γραμμή, σε παιδιά και νεογνά, ξεπερνά τα 2 εκατ. ευρώ.
Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι η οικονομική επιβάρυνση των νοσοκομείων από τις λοιμώξεις που σχετίζονται με κεντρική γραμμή στους ενήλικες αναμένεται να είναι πολλαπλάσια αυτής που βρέθηκε σε παιδιά και νεογνά, εξαιτίας του μεγαλύτερου αριθμού των λοιμώξεων που εντοπίζονται στους ενήλικες. Επίσης, αν ληφθεί υπόψη ότι οι λοιμώξεις σχετιζόμενες με κεντρική γραμμή αποτελούν μόνο ένα μέρος του συνόλου των ΝΛ, προκύπτει ότι κάθε χρόνο τα ελληνικά νοσοκομεία ενδέχεται να επιβαρύνονται σημαντικά τόσο από λειτουργική όσο και από οικονομική σκοπιά εξαιτίας των ΝΛ.
Επιπρόσθετα, πρέπει να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη εκτίμηση, αφορά αποκλειστικά και μόνο στην οικονομική επιβάρυνση των νοσοκομείων και όχι της κοινωνίας στο σύνολο της, καθότι δεν λήφθηκαν υπόψη οι ημέρες παραγωγικότητας των γονέων που χάθηκαν λόγω της παρατεταμένης νοσηλείας των παιδιών τους καθώς και άλλα κόστη που επιβαρύνουν την οικογένεια, όπως μεταφορικά, διαμονή σε ξενοδοχεία κτλ.
Θα μπορούσαν να αποφευχθούν…
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, περισσότερες από το 50% των ΝΛ που σχετίζονται με τη χρήση παρεμβατικών συσκευών, όπως είναι οι κεντρικές γραμμές, μπορούν να αποφευχθούν εφαρμόζοντας απλές και χαμηλού κόστους παρεμβάσεις, που αποσκοπούν στην αύξηση της συμμόρφωσης του ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού σε πρακτικές υγιεινής χεριών ή πρακτικές για την εισαγωγή και φροντίδα παρεμβατικών συσκευών. Συνεπώς, η επιβάρυνση αυτή για το σύστημα υγείας είναι μη αποδεκτή, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι παρόμοιες μελέτες πρέπει να πραγματοποιηθούν, σε μεγαλύτερη κλίμακα, και για το σύνολο των ΝΛ, προκειμένου να αποκτήσουμε τη συνολική εικόνα για την οικονομική επιβάρυνση που επιφέρουν οι ΝΛ στο ελληνικό σύστημα υγείας και να βοηθηθούν οι αρμόδιοι φορείς στις αποφάσεις σχετικά με την επένδυση που πρέπει να γίνει στη χώρα για την πρόληψη των ΝΛ.
Το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO), με τη χρηματοδότηση και υποστήριξη του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και παράλληλα με τη δράση και συνεργασία εθνικών φορέων, έχει εστιάσει στην οργάνωση ενός προγράμματος καταγραφής ΝΛ και συμμόρφωσης σε επιλεγμένες πρακτικές πρόληψης και χρήσης των αντιβιοτικών, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας και τη μείωση του κόστους στα νοσοκομεία στην Ελλάδα. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν αυτή τη στιγμή μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών, μονάδες εντατικής θεραπείας παίδων, παιδο-ογκολογικές μονάδες, καθώς και μονάδες και τμήματα επιλεγμένων νοσοκομείων ενηλίκων από όλη την Ελλάδα.
