Τουριστικά καταλύματα: Πώς θα λειτουργήσουν και πώς θα γίνεται η διαχείριση ύποπτου κρούσματος

*Στεφανία Σούκη

Στη φάση της οριστικοποίησης περνούν οι προδιαγραφές για την επαναλειτουργία των τουριστικών καταλυμάτων εν όψει της επανεκκίνησης του ελληνικού τουρισμού, για την οποία, όπως έχει γίνει ήδη γνωστό από τον υπουργό Τουρισμού κ. Χάρη Θεοχάρη, έχει τεθεί ως στόχος η 14η Μαίου εφόσον οι συνθήκες της πανδημίας το επιτρέψουν.

Οι προδιαγραφές αφορούν όλα τα καταλύματα ανεξαρτήτως τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών, κατάταξης, είδους, διάρκειας λειτουργίας, πλην των οργανωμένων τουριστικών κατασκηνώσεων και όπως επισημαίνεται κάθε τουριστικό κατάλυμα θα πρέπει να καταρτίσει Πρωτόκολλο σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Τουρισμού.

Στις προδιαγραφές -που μπορεί να έχουν κάποιες μικροαλλαγές και θα λάβουν τη μορφή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης περίπου σε ένα 15θήμερο από σήμερα- περιλαμβάνονται τα γενικά στοιχεία του πρωτοκόλλου με την ανάπτυξη σχεδίου δράσης και σχεδίου για τη διαχείριση ύποπτου κρούσματος.

Όπως προβλέπεται, το σχέδιο δράσης καταρτίζεται από τη διοίκηση/διεύθυνση του τουριστικού καταλύματος και επιμέρους πρωτόκολλα για κάθε τμήμα του καταλύματος και ειδικότερα για την περίπτωση εμφάνισης κρίσης (διαχείριση πιθανού κρούσματος). Η ανάπτυξη του σχεδίου δράσης αφορά σε ξενοδοχεία με δυναμικότητα άνω των 50 δωματίων. Σημειωτέον ότι πέρυσι τα υγειονομικά πρωτόκολλα που τηρήθηκαν στα καταλύματα, όπως έδειξε η εμπειρία, λειτούργησαν, χωρίς ουσιαστικά κρούσματα στα ξενοδοχεία σε όλη την Ελλάδα. Με το σχέδιο δράσης παρουσιάζεται εγγράφως η λήψη μέτρων πρόληψης και διαχείρισης ύποπτων κρουσμάτων από το τουριστικό κατάλυμα μέσω πρωτοκόλλων.

Ειδικότερα, με το σχέδιο δράσης:

1. Η διεύθυνση του καταλύματος ορίζει συντονιστή για την επίβλεψη της εφαρμογής του και υπευθύνου για κάθε επιμέρους τμήμα αυτού (πχ. F&B, Housekeeping). Η θέση του συντονιστή, ανάλογα με το μέγεθος του καταλύματος, μπορεί να καλύπτεται από τον ιδιοκτήτη της επιχείρησης, από υπάρχουσα θέση Γενικού Διευθυντή / Διευθυντή Ποιότητας κ.λπ. ή από νέα θέση στο οργανόγραμμα. Επίσης, μπορεί να ορισθεί σε επίπεδο Ομάδας Διαχείρισης.
2. Αποτυπώνεται το γεγονός ότι το προσωπικό είναι εκπαιδευμένο στην τήρηση του πρωτοκόλλου ή των επιμέρους πρωτοκόλλων ανά τμήμα του καταλύματος με αντίστοιχη αναφορά των ατόμων, της διάρκειας και του τρόπουτης εκπαίδευσης (πχ. τηλεκπαίδευση, εκπαίδευση από εξωτερικό διαπιστευμένο συνεργάτη κτλ).
3. Αποτυπώνεται η συνεργασία με ιατρό (αναλυτικά στοιχεία συνεργαζόμενου ιατρού)ή δομή υγείας για τα καταλύματα άνω των 50 κλινών, ο οποίος ενεργεί βάσει των οδηγιών του ΕΟΔΥ για τον έλεγχο του COVID-19.
4. Υποχρεωτική Διενέργεια rapidtest στο σύνολο του προσωπικού του καταλύματος, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, από επαγγελματία υγείας ή τον ιατρό εργασίας, ο οποίος ενεργεί βάσει των οδηγιών του ΕΟΔΥ για τον έλεγχο του COVID-19.
5. Συνίσταται να διευκολύνεται η δυνατότητα διενέργειας rapidtest ή μοριακού ελέγχου στους διαμένοντες στο κατάλυμα, κατά την ημερομηνία της αναχώρησή τους, από επαγγελματία υγείας, ο οποίος ενεργεί βάσει των οδηγιών του ΕΟΔΥ για τον έλεγχο του COVID-19.
6. Αποτυπώνεται ενδεχόμενη πιστοποίηση του τουριστικού καταλύματος ως προς τη λήψη μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19 από διαπιστευμένους φορείς πιστοποίησης.

Σε όλα τα καταλύματα συνιστάται συνεργασία με ιατρό. Οσον αφορά το σχέδιο διαχείρισης ύποπτου κρούσματος ακολουθείται το σχέδιο αντιμετώπισης ύποπτου κρούσματος του ΕΟΔΥ. Όπως προβλέπεται στις νέες προδιαγραφές που θέτει η αρμόδια Επιτροπή περιλαμβάνονται κανόνες για την υπηρεσία υποδοχής, την εστίαση, τη λειτουργία των κολυμβητικών δεξαμενών, τους χώρους αναψυχής για τα παιδιά κ.α..

Ενδεικτικά σε σχέση με τις υπηρεσίες υποδοχής, το προσωπικό πρέπει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, να κρατά αποστάσεις τουλάχιστον ενός μέτρου από τους πελάτες (αποφυγή χειραψιών κτλ) και να ακολουθεί τους κανόνες υγιεινής. Επίσης συνιστάται η αποφυγή τοποθέτησης σε θέσεις υποδοχής ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, ενώ όταν ζητείται, να υπάρχει δυνατότητα:

α) ενημέρωσης επισκεπτών για την πολιτική του καταλύματος και τα μέτρα που έχει λάβει για την αντιμετώπιση τυχόν περιστατικών,

β) παροχής χρήσιμων πληροφοριών για παρόχους υγείας, δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, νοσοκομεία αναφοράς για COVID-19, φαρμακεία κτλ στην περιοχή και γ) παροχής Μέσων Ατομικής Προστασίας.

Το προσωπικό πρέπει να μπορεί να αναγνωρίζει συμπτώματα πελατών και να το αναφέρει αμελλητί στον υγειονομικό υπεύθυνο. Για τη διατήρηση αποστάσεων το κατάλυμα εφαρμόζει κατάλληλη διαμόρφωση της υποδοχής (receptiondesk), προσθήκη επιδαπέδιας σήμανσης σε απόσταση ενάμιση (1.5) μέτρου όπου θα στέκεται ο πελάτης /κατάλληλη σήμανση αποστάσεων στο χώρο αναμονής, κατάλληλη διάταξη των επίπλων και ορθή διαχείριση της ουράς με στόχο τη μείωση του χρόνου αναμονής.

Επιπλέον, συνιστάται η χρήση ηλεκτρονικών εναλλακτικών για το checkin-checkout (πχ mobile concierge, χρήση tablets που μπορούν να απολυμανθούν μετά από κάθε χρήση), η εξέταση δυνατότητας check-in σε υπαίθριο χώρο, καθώς και η ηλεκτρονική πληρωμή των δαπανών διαμονής (αποδοχή μετρητών σε εξαιρετικές περιπτώσεις), η ηλεκτρονική αποστολή λογαριασμών, τιμολογίων και αποδείξεων.

Επίσης προβλέπεται απαγόρευση εισόδου στο κατάλυμα σε μη διαμένοντες. «Της απαγόρευσης εισόδου εξαιρείται το προσωπικό του καταλύματος καθώς και οι εξεταζόμενοι στο πλαίσιο προφορικών εξετάσεων για την απόκτηση πάσης φύσεως πιστοποιητικών γλωσσομάθειας ή εξέτασης ξένων γλωσσών, με βάση τα οριζόμενα για αυτή την περίπτωση πρωτόκολλα», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Σε σχέση με τις υπηρεσίες ορόφου, δωματίων και κοινόχρηστων χώρων προβλέπεται, μεταξύ άλλων, πρόγραμμα καθαρισμού και απολύμανσης (σχετικές Οδηγίες ΕΟΔΥ), ειδικές οδηγίες για καθαρισμό στην περίπτωση εμφάνισης κρούσματος, ενίσχυση υπηρεσιών υγιεινής σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους και ειδικότερα σε αντικείμενα «υψηλού κινδύνου» (πχ. πόμολα, κομβία ανελκυστήρων), σχολαστικό καθάρισμα και πολύ καλός αερισμός δωματίου κατά τις ώρες που μεσολαβούν μεταξύ διαμονών, επαρκής εξοπλισμός προσωπικού (γάντια, μάσκες, ρόμπα, κλειστά παπούτσια).

Το προσωπικό καθαριότητας συνιστάται να χρησιμοποιεί απλή χειρουργική μάσκα (σε περίπτωση μη διαθεσιμότητας χειρουργικής μάσκας, συστήνεται η χρήση πάνινης), γάντια και αδιάβροχη ρόμπα μιας χρήσης. Συνιστάται επίσης η απομάκρυνση διακοσμητικών αντικειμένων (μαξιλαριών, κλινοσκεπασμάτων), η απομάκρυνση κοινόχρηστων αντικειμένων πολλαπλής χρήσης όπως μενού, περιοδικά, κ.α., η απομάκρυνση συσκευών καφέ, βραστήρων, συσκευασιών καφέ, τσαγιού και όλων των προϊόντων μίνι μπαρ, εκτός αν είναι τύπου dispenser.

«Οι παραπάνω συσκευές ή προϊόντα του μίνι μπαρ διατίθενται εφόσον ζητηθούν από τον πελάτη σε συσκευασίες, ώστε να αποδεικνύεται η απολύμανσή τους. Η συσκευή του mini bar μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ψυγείο από τον πελάτη και να απολυμαίνεται μετά από κάθε αναχώρηση», αναφέρεται σχετικά. Επίσης προβλέπεται η τοποθέτηση καλύμματος μιας χρήσης στα χειριστήρια της τηλεόρασης και του κλιματιστικού, οι υφασμάτινες επιφάνειες (πχ ταπετσαρίες επίπλων) να καθαρίζονται με συσκευή ατμού (θερμοκρασία> 70°), να υπάρχει σήμανση με στόχο την πληροφόρηση του πελάτη για το πότε και πως καθαρίστηκε το δωμάτιο. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει διακριτική παρακολούθηση πελατών με συμπτώματα για διαχείριση από τη διοίκηση.

Σε σχέση με τις υπηρεσίες εστίασης (τραπεζαρίες/χώροι κοινού), παρασκευαστήρια, η παραλαβή εμπορευμάτων γίνεται από συγκεκριμένο προσωπικό και πάντα φορώντας γάντια και μάσκα, ενώ ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να λαμβάνεται για την τήρηση των αποστάσεων μεταξύ των εργαζομένων στην κουζίνα σύμφωνα με τις απαιτήσεις των υγειονομικών αρχών, όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά. Δεν επιτρέπεται η είσοδος στο χώρο της κουζίνας για τους μη έχοντες εργασία. Σε περίπτωση που αυτό δεν μπορεί να αποφευχθεί, θα πρέπει να παρέχονται στον επισκέπτη κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας, που θα υπάρχουν διαθέσιμα στην είσοδο της κουζίνας.

Η εστίαση στα καταλύματα

Οσον αφορά την εστίαση προβλέπεται η λειτουργία εστιατορίου, μπαρ κτλ. σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο με συστηματική τήρηση κανόνων υγιεινής από το προσωπικό, απολύμανση χεριών στην είσοδο και έξοδο από τον κάθε χώρο (dispenser /σταθερές ή μη συσκευές), πλύσιμο χειροπετσέτων, τραπεζομάντηλων και συνόλου μαχαιροπίρουνων ακόμα και αυτών που δεν χρησιμοποιήθηκαν, εναλλακτικά χρήση συσκευασμένων μαχαιροπίρουνων και τραπεζομάντηλων μιας χρήσης, συσκευασμένων τροφίμων σε ατομικές μερίδες, όπου είναι εφικτό.

Συνιστάται να αποφεύγεται η χρήση λινών εστιατορίου και να προτιμάται η χρήση τραπεζομάντηλων μιας χρήσης, χαρτοπετσετών. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αλλάζουν σε κάθε αλλαγή πελάτη. Επιπλέον, συνιστάται η διεύρυνση χρονικού διαστήματος που είναι ανοικτά τα εστιατόρια για την εκ περιτροπής προσέλευση των επισκεπτών, η λειτουργία σερβιριζόμενων γευμάτων.

Ειδικά για τα εστιατόρια που διαθέτουν buffet, απαιτούνται τα εξής:

1. Παροχή απολυμαντικού μέσου χεριών στην είσοδο του μπουφέ και έλεγχος από το προσωπικό ότι χρησιμοποιείται από τους πελάτες
2. Τήρηση απαιτούμενων αποστάσεων κατά το σερβίρισμα των πελατών στο μπουφέ
3. Υποχρεωτική τοποθέτηση διαχωριστικού προστατευτικού(sneezers) μεταξύ πελάτη και φαγητού
4. Δίνεται η δυνατότητα το σερβίρισμα να πραγματοποιείται από τον πελάτη με την παροχή από το προσωπικό γαντιών μιας χρήσεως, τα οποία θα απορρίπτονται σε κάδο απορριμμάτων οποίος θα βρίσκεται μετά το τέλος του μπουφέ. Επίσης απαιτείται η απολύμανση των χεριών με αντισηπτικό που θα παρέχεται από το κατάλυμα, πριν και μετά τη χρήση των γαντιών.
5. Συνιστάται η παράθεση των προϊόντων σε ατομικά σκεύη στο μπουφέ, όπου δεν είναι δυνατό το σερβίρισμα από το προσωπικό
6. Κατά την κατανάλωση ποτών στα μπαρ παρέχονται μόνο συσκευασμένα ατομικά συνοδευτικά.
7. Έμφαση και προτροπή για room service χωρίς επιπλέον χρέωση: Συγκεκριμένα για το room service: Εφόσον υπάρχει δυνατότητα, συνιστάται η παροχή φαγητού στα δωμάτια των πελατών για την αποφυγή συνωστισμού στα εστιατόρια του ξενοδοχείου, ενώ εφαρμόζονται όλοι οι κανόνες υγιεινής των τροφίμων για τη μεταφορά τους εντός ξενοδοχείου. Το προσωπικό που εκτελεί το roomservice και έρχεται σε επαφή με τον πελάτη θα πρέπει να τηρεί τις αποστάσεις ασφαλείας και να χρησιμοποιεί τα ενδεδειγμένα μέσα ατομικής προστασίας.

Πίσινες και σπά

Σε σχέση με τις υπηρεσίες ατομικών περιποιήσεων, spa και κοινόχρηστων εγκαταστάσεων, δεν επιτρέπεται η λειτουργία των εσωτερικών κολυμβητικών δεξαμενών. Για τις εξωτερικές πισίνες πέραν του τακτικού καθαρισμού και της απολύμανσης καθαρισμός και απολύμανση σύμφωνα με τις οδηγίες ΕΟΔΥ «Προτεινόμενες διαδικασίες για τον καθαρισμό και απολύμανση χώρων φιλοξενίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19», ο μέγιστος συνολικός αριθμός των εισερχομένων εντός της δεξαμενής κάθε στιγμή δεν θα είναι μεγαλύτερος από έναν λουόμενο ανά 5 m2 επιφανείας νερού.

Οι καταιωνιστήρες (ντους) που εξυπηρετούν τις εγκαταστάσεις υδάτων αναψυχής θα πρέπει να διαχωρίζονται με αδιαφανές διαχωριστικό έτσι ώστε να καθίσταται δυνατό το αποτελεσματικό λούσιμο των κολυμβητών πριν να εισέλθουν στη κολυμβητική δεξαμενή. Ισχυρή σύσταση και έμφαση στην ενημέρωση των πελατών με σχετική σήμανση για χρήση των καταιωνιστήρων πριν και μετά τη χρήση της κολυμβητικής δεξαμενής. Θα πρέπει να παρέχονται από το κατάλυμα τα απαραίτητα (π.χ. σαπούνι, αφρόλουτρο, κτλ.). Θα πρέπει επίσης να παρέχεται υγρό αντισηπτικό κατά την είσοδο στους καταιωνιστήρες.

Πολύ σημαντική είναι η τήρηση απόστασης: η διάταξη των καθισμάτων (ξαπλώστρες, καρέκλες, πουφ, σεζλόνγκ, κτλ.) θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε η απόσταση μεταξύ των ακρότερων σημείων των καθισμάτων δυο ατόμων που βρίσκονται σε δύο διαφορετικές ομπρέλες ή δύο ατόμων που διαμένουν σε διαφορετικό δωμάτιο, να είναι τουλάχιστον 2 μέτρα σε κάθε κατεύθυνση.

Συνιστάται η χρήση υλικών ή κάλυψη αντικειμένων με υλικά που επιδέχονται αποτελεσματικής απολύμανσης στα καθίσματα, τα τραπέζια, τα κουτιά φύλαξης προσωπικών αντικειμένων, τα κουμπιά ειδοποίησης του προσωπικού και στους τιμοκαταλόγους. Μετά από κάθε αλλαγή πελατών θα πρέπει να απολυμαίνονται τα καθίσματα, τα τραπεζάκια, τα κουτιά φύλαξης προσωπικών αντικειμένων, οι τιμοκατάλογοι και κάθε άλλο αντικείμενο το οποίο θα χρησιμοποιήσει ο επόμενος πελάτης. Συνιστάται η προσφορά πετσετών που θα καλύπτουν το σύνολο της επιφάνειας και απολύμανση κάθε ξαπλώστρας/καθίσματος μετά από κάθε χρήση, καθώς και η απομάκρυνση υφασμάτινων επιφανειών από τις ξαπλώστρες.

Επιπλέον στις συστάσεις περιλαμβάνεται και ο διαχωρισμός λουόμενων μέσω ενός ωρολογίου προγράμματος ή εφόσον είναι δυνατόν μέσω ξεχωριστών εγκαταστάσεων για την κολύμβηση και εξυπηρέτηση ευπαθών ομάδων. Στην περίπτωση ξεχωριστών εγκαταστάσεων, οι εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν τις ευπαθείς ομάδες θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένο προσωπικό, το οποίο θα εξυπηρετεί αποκλειστικά αυτές τις εγκαταστάσεις.

Οι σερβιτόροι (καθώς και λοιπό προσωπικό που έρχεται σε επαφή με τους επισκέπτες) στην περιοχή με τους ευπαθείς επισκέπτες θα πρέπει να φορούν μάσκες και να εφαρμόζουν την υγιεινή των χεριών μετά την εξυπηρέτηση κάθε πελάτη. Θα πρέπει να υπάρχουν ξεχωριστές τουαλέτες και καταιωνιστήρες (ντους) για τις ευπαθείς ομάδες και για τους υπόλοιπους επισκέπτες.

Διαχείριση ύποπτου κρούσματος

Στην περίπτωση που άτομο που διαμένει στο ξενοδοχείο παρουσιάσει συμπτώματα συμβατά με COVID-19 λοίμωξη εφαρμόζονται τα παρακάτω:

1. Άμεση ενημέρωση του υγειονομικού υπεύθυνου του καταλύματος ο οποίος φροντίζει να εφαρμοσθούν τα μέτρα για την απομόνωση του ασθενή στο δωμάτιό του. Στον ασθενή χορηγείται χειρουργική μάσκα. Επιπλέον ενημερώνεται ο ιατρός με τον οποίο συνεργάζεται το τουριστικό κατάλυμα ή στην περίπτωση που δεν υπάρχει, καλείται ιατρός από δομή υγείας με την οποία έχει διασυνδεθεί το κατάλυμα, για αξιολόγηση του περιστατικού.
2. Το χρονικό διάστημα που ο ασθενής αναμένει να εξεταστεί από ιατρό αποφεύγεται η είσοδος προσωπικού στο δωμάτιο του αν δεν υπάρχει σημαντικός λόγος. Αν παρουσιαστεί ανάγκη, συγκεκριμένο μέλος του προσωπικού του καταλύματος ασχολείται αποκλειστικά με το πιθανό κρούσμα εφαρμόζοντας τα μέτρα ατομικής προστασίας (χειρουργική μάσκα, γάντια). Ο ιατρός εισέρχεται στο δωμάτιο του ύποπτου κρούσματος εφαρμόζοντας τον εξοπλισμό ατομικής προστασίας (μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας, προστατευτικά γυαλιά, αδιάβροχες ρόμπες, γάντια). Αν ο ασθενής εμφανίζει ήπια κλινική εικόνα, λαμβάνεται από τον ιατρό ρινοφαρυγγικό δείγμα για αντιγονικό rapid test και ο ασθενής παραμένει στο δωμάτιό του, μέχρι τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων. Επί θετικού αποτελέσματος ο ασθενής φορώντας χειρουργική μάσκα μεταφέρεται στα δωμάτια καραντίνας του ξενοδοχείου η στο ξενοδοχείο καραντίνας.
3. Σε ό,τι αφορά τις συνθήκες μεταφοράς του ασθενή ισχύουν τα προβλεπόμενα κάθε φορά από τη νομοθεσία επί αρνητικού αποτελέσματος ο ασθενής αντιμετωπίζεται στο χώρο του ξενοδοχείου σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού. Κατά την κρίση του θεράποντα μπορεί να ζητηθεί επανάληψη του αντιγονικού rapid test η μοριακό PCR test.
4. Αν ο ασθενής έχει ανάγκη νοσηλείας, διακομίζεται μέσω ΕΚΑΒ (απλό/πλωτό ασθενοφόρο, αεροδιακομιδή) προς την μονάδα υγείας που έχει τις προδιαγραφές να νοσηλεύει ασθενείς με COVID-19 λοίμωξη. Μετά την αποχώρηση του ασθενή από το δωμάτιο και τη μετάβασή του σε ξενοδοχείο καραντίνας ή νοσηλευτικό ίδρυμα αναφοράς ακολουθεί καθαρισμός/απολύμανση
5. Θα πρέπει να υπάρξει άμεση ενημέρωση του ΕΟΔΥ από τον υγειονομικό υπεύθυνο του ξενοδοχείου αναφορικά με το ύποπτο/επιβεβαιωμένο κρούσμα.