* Γράφει ο Χάρης Δημοσθενόπουλος MMedSci. SRD. Phd Κλινικός Διαιτολόγος- Βιολόγος, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Η κοιλιοκάκη ή αλλιώς, η εντεροπάθεια λόγω γλουτένης ή η δυσανεξία στη γλουτένη, είναι μια παθολογική κατάσταση του λεπτού εντέρου που αποτελεί ουσιαστικά μία ανοσολογική απάντηση που προκαλείται από την πρωτεΐνη των δημητριακών και η οποία ονομάζεται γλουτένη. Η γλουτένη είναι μια φυσική ουσία που βρίσκεται στο σιτάρι, στη σίκαλη, στο κριθάρι και στη βρώμη που οδηγεί με άμεσο τρόπο στην καταστροφή του βλεννογόνου του εντέρου, και κατά συνέπεια δυσχεραίνει την ολοκλήρωση της σωστής πέψης και της απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό. Πρόκειται για μια πρωτεΐνη που αποτελεί τοξικό παράγοντα και συνίσταται κυρίως από γλουταμίνες και προλαμίνες, που σχετίζονται με τη νόσο.
Στο σιτάρι οι προλαμίνες ονομάζονται γλιαδίνες, που μπορεί να προκαλέσουν τη φλεγμονή στο εντερικά κύτταρα. Σε άλλα δημητριακά υπάρχουν διαφορετικά πρωτεϊνικό τμήματα στη σίκαλη σεχελίνες και στο κριθάρι καρδείνες.
Εάν έχετε κοιλιοκάκη, θα πρέπει να αφαιρέσετε από τη διατροφή σας τροφές και ποτά που περιέχουν γλουτένη, έστω και σε ίχνη. Ακολουθώντας μια δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης και να θεραπεύσει τη βλάβη στο λεπτό έντερο. Το άτομα με κοιλιοκάκη καλούνται να ακολουθήσουν μια δίαιτα χωρίς γλουτένη εφόρου ζωής για να αποτρέψουν την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων και της εντερικής βλάβης. Ο γιατρός ή ο κλινικός διαιτολόγος μπορεί να σας καθοδηγήσει για το τι να φάτε και να πιείτε για να διατηρήσετε μια ισορροπημένη διατροφή. Η κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη δεν είναι κάποιου είδους τροφική δυσανεξία ή αλλεργία, αλλά αποτελεί ένα αυτοάνοσο νόσημα που σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αντιδρά στη γλουτένη, επιτιθέμενο στους ίδιους του τους ιστούς.
Στην κοιλιοκάκη, η κατανάλωση γλουτένης προκαλεί βλάβες στο τοίχωμα του λεπτού εντέρου και είναι πιθανόν να επιδράσει αρνητικά και σε άλλα μέρη του σώματος και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δυσαπορρόφηση της τροφής και τον χρόνιο υποσιτισμό, λόγω της ανεπαρκούς πρόσληψης των διαιτητικών θερμίδων και των απαραίτητων θρεπτικών ουσιών, όπως είναι οι απαραίτητες πρωτεΐνες, κάποιες βιταμίνες και συγκεκριμένα ανόργανα στοιχεία.
Λόγω των συμπτωμάτων αυτών η κοιλιοκάκη στις περισσότερες των περιπτώσεων συνοδεύεται με σημαντικά προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά, αναιμία και σε κάποιες περιπτώσεις σε ασθένειες των οστών, δερματίτιδες και διαβήτη τύπου 1.
Η σωστή καθημερινή διατροφή που είναι ελεύθερη γλουτένης αποτελεί το αποκλειστικό «φάρμακο» ώστε ο βλεννογόνος του εντέρου να επανέλθει στη φυσιολογική του λειτουργία. Η αποφυγή τροφίμων όπως είναι το ψωμί, τα δημητριακά πρωινού, τα ζυμαρικά, τα προϊόντα από αλεύρι όπως ζύμες και πίτσες, μπισκότα, κρουασάν και κέικ και παράλληλα η κατανάλωση ειδικών προϊόντων ελεύθερων γλουτένης και η ασφαλής κατανάλωση ρυζιού, πατάτας και καλαμποκιού, που δεν περιέχουν γλουτένη, είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί μια φυσιολογική θρεπτική πρόσληψη για τα άτομα με κοιλιοκάκη.
Έτσι, με τη γνώση που έχουμε σήμερα, τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση αλλά και την ειδική εκπαίδευση, τόσο των επιστημόνων όσο και των ατόμων της εστίασης και την παραγωγή όλο και περισσότερων προϊόντων που είναι κατάλληλα για μία διατροφή «χωρίς γλουτένη», οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη μπορούν να έχουν μία πιο γευστική διατροφή και να μην είναι διαρκώς απομονωμένοι από τους υπόλοιπους και «καταδικασμένοι» σε μία αδιάφορη διατροφή.
