*Γράφει ο κ. Γεώργιος Ζακυνθινός ΜSc,PhD, Καθηγητής Τμήματος Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
Η κανέλα είναι ένα καρύκευμα που λαμβάνεται από το φλοιό του φυτού Cinnamomum zeylanicum, ένα δέντρο που είναι γηγενές στη Σρι Λάνκα και καλλιεργείται τώρα σε διάφορες άλλες τροπικές χώρες. Είναι συχνά συγκεχυμένο με ένα προϊόν που παράγεται από το Cinnamomum aromaticum, το οποίο έχει μια παρόμοια γεύση και ιατρικές ιδιότητες με την κανέλα Cinnamomum zeylanicum. Και τα δύο καρυκεύματα είναι ευρέως διαθέσιμα στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους μαζί με άλλα καρυκεύματα στο βαλσάμωμα και στη μουμιοποίηση των νεκρών τους λόγω, αντιβακτηριακών και αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων της που βοηθούν στη συντήρηση των οργανισμών. Έχει χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική για να θεραπεύσει ποικίλες ασθένειες συμπεριλαμβανομένων του κρυολογήματος και των προβλημάτων πέψης, ως άρωμα, και για τα κρασιά ως πρόσθετα αρωματικών ουσιών. Σήμερα χρησιμοποιείται πρώτιστα ως αρωματική ουσία για τη βιομηχανία ζαχαρωδών προϊόντων και ως μοντέρνο καρύκευμα στον καφέ. Το έντονο ιατρικό ενδιαφέρον, εντούτοις, έχει υποκινηθεί από την ανακάλυψη για τα αντιδιαβητικά της αποτελέσματα. Το θρεπτικό περιεχόμενο της κανέλας αφορά στην υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά όπως καφεϊκό οξύ, κουμαρικόοξύ, επικατεχίνη, ισοβγενόλη, προ-ανθοκυανιδίνες, σαφρόλη βανιλίνη, πολυφαινόλες, κινναμική αλδεΰδη και σαλικυλικά οξέα και στο ότι είναι μια μεγάλη πηγή μαγνησίου, σίδηρου και ασβεστίου χωρίς να υπολείπεται και σε φυτικές ίνες.
Αμερικανοί επιστήμονες έχουν υποστηρίξει ότι ένα κουταλάκι του γλυκού της κανέλας ημερησίως μπορεί να βοηθήσει να αποτρέψει την αρχή του διαβήτη. Το κοινό καρύκευμα θα μπορούσε να βοηθήσει τα εκατομμύρια των πασχόντων διαβήτη τύπου ΙΙ, που είναι ο μη ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης. Ο διαβήτης τύπου ΙΙ αναπτύσσεται συνήθως σε μεσήλικες και είναι υπεύθυνος για τον πρόωρο θάνατο 100 εκατομμύριων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο κάθε έτος. Ο τύπος ΙΙ διαβήτης αναγκάζει τα κύτταρα του παγκρέατος να χάσουν τη δυνατότητά τους να εκκρίνουν την απαραίτητη ινσουλίνη, μια ορμόνη που είναι επιφορτισμένη με το να αφαιρεί την υπερβολική γλυκόζη κατά την κυκλοφορία του αίματος. Εάν η γλυκόζη βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στο αίμα, η κούραση, το βάρος-απώλεια και η θολωμένη όραση είναι μερικά από τα προκύπτοντα συμπτώματα. Σε ακραίες περιπτώσεις αυτό μπορεί να οδηγήσει στην τύφλωση, τις καρδιακές παθήσεις και τον πρόωρο θάνατο. Το στοιχείο αυτό της ευεργετικότητας της κανέλας δημοσιεύτηκε από τη μονάδα γεωργικής έρευνας του Πανεπιστημίου του Μέρυλαντ δημοσιεύθηκε αρχικά τον Αύγουστο του 2000 στο περιοδικό New Scientist και έγινε σε πειραματόζωα. Στην συνέχεια έγιναν και άλλες δοκιμές και οι ερευνητές ήταν βέβαιοι ότι η κανέλα θα είχε την ίδια δραματική επίδραση στη μείωση της αυξημένη γλυκόζης και σε ανθρώπους. Την σκυτάλη στην έρευνα την πήρε μια Γαλλο-Αμερικανή ομάδα όπου διαπίστωσαν και την ευεργετική δράση της κανέλας ως αντιοξειδωτικό. Στη μελέτη υποστηρίχθηκε ότι η κανέλα είναι πολύ ευεργετική κατά μεταβολικές διαταραχές λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Με επικεφαλής την Δρ Anne-Marie Roussel από το Πανεπιστήμιο Joseph Fourier στη Γαλλία και την ομάδα της, υποστηρίχθηκε ότι λόγω των ενεργών συστατικών της, η κανέλα και τα εκχυλίσματα της θα πρέπει να περιλαμβάνονται στη διατροφή ενός ατόμου, ως τακτική συνήθεια αφού αυξάνει τη φυσική ασπίδα άμυνας του οργανισμού και τη δύναμή της για την καταπολέμηση της οξείδωσης και ελεύθερες ρίζες.
Βέβαια η μεταβολική διαταραχή δεν αναφέρεται μόνο σε ένα πρόβλημα υγείας ή ασθένειας, αλλά σε μια σειρά από ασθένειες και επακόλουθα περιλαμβάνει την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων τα οποία μπορεί να προκαλέσουν καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως και η παχυσαρκία την αντίσταση στην ινσουλίνη. Ο Δρ Ρίτσαρντ Άντερσον από το Αμερικανικό Υπουργείο Γεωργίας που συνεργάστηκε στη παραπάνω μελέτη επεσήμανε το γεγονός ότι η κανέλα είναι πολύ ισχυρό αντιοξειδωτικό εναντίον όλων διαταραχών που υπάρχουν στο μεταβολικό σύνδρομο, χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικές ουσίες: «Αυτή η μελέτη μας λέει ότι οι δραστικές ουσίες που βρέθηκαν το εκχύλισμα κανέλας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου ασθενειών αυτών με την παροχή προστασίας των κυττάρων από επιβλαβή οξείδωση».
Έλεγχος λιπιδίων
Η κανέλα έχει μια ισχυρή επίδραση στα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων του αίματος. Οι ίδιες κλινικές δοκιμές που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο εδάφιο έδειξαν επίσης ότι οι τύπου ΙΙ διαβητικοί που πήραν ποσότητες κανέλας ως ένα γραμμάριο καθημερινά για περισσότερο από 40 ημέρες διαπίστωσαν μια ουσιαστική βελτίωση στα επίπεδα λιπιδίων του αίματός τους. Επίσης τα επίπεδα χοληστερόλης μειώθηκαν από 13% έως 26 %, τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων επίσης μειώθηκαν μεταξύ 23 % και 30 %, ακόμη και τα επίπεδα LDL κυμάνθηκαν μεταξύ 10 % και 24 %.
Άλλες δράσεις της κανέλας
Στην αρθρίτιδα που είναι μια χρόνια φλεγμονή η κανέλα φαίνεται να έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο και δυσκαμψία των μυών και των αρθρώσεων. Σε μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, σε ασθενείς δίνονταν μισό κουταλάκι του γλυκού σκόνη κανέλας σε συνδυασμό με μία κουταλιά της σούπας μέλι κάθε πρωί πριν το πρωινό αυτό είχε μια σημαντική ανακούφιση στον πόνο της αρθρίτιδας μετά από μία εβδομάδα, και θα μπορούσε ο ασθενής να περπατήσει χωρίς πόνο τουλάχιστον για ένα μήνα.
Αντιμικροβιακή και αντιμυκητιακή δράση
Η αντιμικροβιακή και αντιμυκητιακή δράση είναι επίσης διαπιστωμένη. Σε εργαστηριακές δοκιμές, η ανάπτυξη ζυμών που ήταν ανθεκτικές στα συνήθως χρησιμοποιούμενα φάρμακα όπως σκευάσματα φλουκοναζόλης σταμάτησε όταν χρησιμοποιήθηκαν εκχυλίσματα κανέλλας. Μελέτες έχουν δείξει ότι το αιθέριο έλαιο της κανέλας και τα εκχύλισμα έχουν αντιμυκητιακές, αντιβακτηριακές και αντιπαρασιτικές ιδιότητες. Η κανέλα έχει βρεθεί να είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των κολπικών μολύνσεων του γένους Candida, Ακόμη έχει χρησιμοποιηθεί για το βακτήριο του έλκους του πυλωρού του στομάχου αλλά και κατά των ψειρών. Η κανέλα έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της διάρροιας και άλλων προβλημάτων του πεπτικού συστήματος.
Ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου
Ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου και μπορεί να θεωρηθεί ως μια εξαιρετική τροφή του εγκεφάλου. Η έρευνα διαπίστωσε τη βελτίωση της μνήμης και την εκτέλεση ορισμένων καθηκόντων κατά το μάσημα τσίχλας με γεύση κανέλας, ή απλά μυρίζοντας την κανέλα Οι συμμετέχοντες στη μελέτη ενώ εργαζόταν σε έναν υπολογιστή που χρησιμοποιούσε ένα πρόγραμμα με αυξημένες απαιτήσεις και διαδικασίες προσοχής, χρήσης εικονικής μνήμης, αναγνώρισης και οπτικής-ταχύτητας, παρουσίασαν σημαντική βελτίωση και προσαρμοστικότητα στις απαιτήσεις της εργασίας τους. Έτσι οι ερευνητές ενθαρρυμένοι από τα αποτελέσματα αυτά έχουν αρχίσει έρευνες για την ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας σε ηλικιωμένους αλλά σε άτομα με εκφυλιστικές νευρολογικές ασθένειες.
Ασφάλεια στη χρήση
Δεδομένου ότι η κανέλα μπορεί να χαμηλώσει το σάκχαρο του αίματος, οι διαβητικοί πρέπει να ελέγχουν το επίπεδο σακχάρου στο αίματός τους για να αποφύγουν την υπογλυκαιμία. Με προσοχή στη λήψη της κανέλας σε ποσότητες υψηλότερες από εκείνες που βρίσκονται κανονικά στα τρόφιμα. Η κανέλα περιέχει επίσης χημικές ουσίες που μπορούν να βλάψουν το συκώτι, έτσι εάν υπάρχει κάποια ασθένεια στο συκώτι ή λαμβάνονται κάποια φάρμακα που μπορούν να βλάψουν το συκώτι, θα πρέπει να συμβουλευόμαστε το γιατρό μας ή τον κλινικό μας διατροφολόγο πριν καταναλώσουμε μεγάλες ποσότητες κανέλας.
Αποποίηση: Αυτό το κείμενο δεν προορίζεται για τη διάγνωση, θεραπεία ή πρόληψη Οι δηλώσεις αυτές είναι μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν τις υπηρεσίες ή τις συστάσεις του γιατρού ή αναγνωρισμένο επαγγελματία στον τομέα της υγείας
Ο Γεώργιος Ζακυνθινός καθηγητής Τεχνολογίας, Ασφάλειας και Ανάπτυξης Λειτουργικών Τροφίμων και Υγειοπροστατευτικών Προϊόντων στη Δημόσια Υγεία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
