Νερό: Ένα πολύτιμο αγαθό που σπαταλάμε αλόγιστα – Χωρίς νερό ένας στους τέσσερις μέχρι το 2050

*Γράφει η Δήμητρα Ξενάκη, Δρ. Δομικής Χημείας Τροφίμων

Το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή.  Αποτελεί το 60-75% του ανθρώπινου σωματικού βάρους. Μια απώλεια μόλις 4% του συνολικού νερού του σώματος οδηγεί σε αφυδάτωση και μια απώλεια 15% μπορεί να είναι θανατηφόρα. Ομοίως, ένα άτομο θα μπορούσε να επιβιώσει ένα μήνα χωρίς φαγητό, αλλά δεν θα επιβίωνε 3 ημέρες χωρίς νερό.
Κάποιοι από τους ρόλους του νερού στην υποστήριξη της ζωής είναι:

• Η διατήρηση της σωστής θερμοκρασίας του σώματος
• Η συμβολή του στη μεταφορά και χρήση ουσιών όπως το οξυγόνο ή τα θρεπτικά συστατικά.
• Η εμπλοκή του σε πολλές χημικές αντιδράσεις για την κατασκευή και τη διάσπαση σημαντικών συστατικών του κυττάρου.
• Η λίπανση των αρτηριών
• Η συμβολή στη μείωση μυϊκών κραμπών
• Η βοήθεια στον καθαρισμό των νεφρών και στην αποβολή τοξικών ουσιών
• Η θετική συμβολή στην διαδικασία της πέψης και η αποτροπή δυσκοιλιότητας

Ωστόσο, δεν σεβόμαστε τα αποθέματα του νερού στην γη. Τα σπαταλούμε και τα μολύνουμε, ξεχνώντας πόσο απαραίτητα είναι για την επιβίωσή μας. Επίσης η κλιματική αλλαγή παίζει αρνητικό ρόλο στα αποθέματα και την καταλληλότητα του νερού που έχουμε στη διάθεσή μας.

Στον ΟΗΕ, το 2015 , εγκρίθηκε η Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Ο Στόχος 6 της ατζένας για «καθαρό νερό και αποχέτευση» αναγράφεται:

To καθαρό και προσβάσιμο νερό για όλους είναι ένα απαραίτητο κομμάτι του κόσμου στον οποίο θέλουμε να ζούμε. Στον πλανήτη υπάρχει επαρκές γλυκό νερό για να το πετύχουμε αυτό. Εξαιτίας όμως των κακών οικονομικών συνθηκών και των ελλιπών υποδομών, κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι και ιδίως παιδιά, πεθαίνουν από ασθένειες που συνδέονται με την ανεπαρκή παροχή νερού, την αποχέτευση και την υγιεινή.
H λειψυδρία, η κακή ποιότητα του νερού καθώς και οι ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής έχουν επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, στις επιλογές των νοικοκυριών και στις ευκαιρίες εκπαίδευσης για τις φτωχές οικογένειες στον κόσμο. Η ξηρασία πλήττει μερικές από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, επιδεινώνοντας έτσι την πείνα και την κακή διατροφή.
Μέχρι το 2050, τουλάχιστον ένας στους τέσσερις ανθρώπους είναι πιθανό να ζει σε μία χώρα όπου θα βιώνει χρόνια ή επαναλαμβανόμενη έλλειψη γλυκού νερού.

Τι λένε τα στοιχεία
• 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι απέκτησαν πρόσβαση σε βελτιωμένες πηγές πόσιμου νερού από το 1990, ωστόσο, 663 εκατομμύρια παραμένουν χωρίς νερό
• Τουλάχιστον 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως χρησιμοποιούν πηγές πόσιμου νερού οι οποίες είναι μολυσμένες με περιττώματα
• Κατά το διάστημα 1990-2015, το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που χρησιμοποιούσε βελτιωμένες πηγές πόσιμου νερού αυξήθηκε από 76% σε 91%
• Η λειψυδρία, ωστόσο, επηρεάζει περισσότερο από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ προβλέπεται να αυξηθεί. Πάνω από 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν αυτή τη στιγμή σε λεκάνες απορροής όπου η κατανάλωση του νερού ξεπερνά την προσφορά
• 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής όπως τουαλέτες ή αποχωρητήρια
• Περισσότερο από το 80% των λυμάτων που οφείλεται στις ανθρώπινες δραστηριότητές καταλήγει σε ποτάμια ή στη θάλασσα χωρίς καμία επεξεργασία
• Καθημερινά, περίπου 1000 παιδιά πεθαίνουν από αποτρέψιμες ασθένειες που προκαλούν διάρροια και οι οποίες σχετίζονται με τo νερό και την υγιεινή
• H υδροηλεκτρική ενέργεια αποτελεί την πιο σημαντική και την πιο διαδεδομένη μορφή ανανεώσιμης ενέργειας ενώ από το 2011 έως σήμερα αντιπροσωπεύει το 16% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως
• Περίπου το 70% του συνόλου του νερού που προέρχεται από τα ποτάμια, τις λίμνες και τον υδροφόρο ορίζοντα χρησιμοποιείται για την άρδευση
• Οι πλημμύρες και άλλες φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με το νερό αντιπροσωπεύουν το 70% των θανάτων που οφείλονται σε φυσικές καταστροφές

Πηγή: Ηνωμένα Έθνη, Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων, SUSTAINABLE DEVELOPMENT KNOWLEDGE PLATFORM

Η κρίση έλλειψης πόσιμου νερού είναι ήδη εδώ. Τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν ότι έως το 2025, 1,8 δισ. άνθρωποι θα ζουν σε περιοχές με έλλειψη νερού. Ποια θα είναι τα αποτελέσματα; Μεταναστεύσεις πληθυσμών, συγκρούσεις- ίσως βίαιες, αλλαγή της πανίδας και της χλωρίδας.

Συνεπώς απαιτούνται άμεσες, θεσμοθετημένες δράσεις, για να σωθούν τα αποθέματα πόσιμου νερού και να διασφαλιστεί η επιβίωση μας.

Δήμητρα Ξενάκη, Δρ. Δομικής Χημείας Τροφίμων