Μπορεί μια παρτίδα σκάκι να προσφέρει διδάγματα περί των ασφαλιστικών συμβάσεων; Μια ενδιαφέρουσα αντιπαραβολή του δημοφιλούς παιχνιδιού με τις ασφαλίσεις επιχειρείται και στο άρθρο «Μαθήματα περί τις επενδύσεις από το Σκάκι» του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Moneylife Foundation με έδρα το Μουμπάι, στο οποίο διαβάζουμε μεταξύ άλλων ότι η θυσία είναι η απόλυτη πράξη σοφίας για τη νίκη, με το ασφάλιστρο να αποτελεί τη μικρή χρηματική θυσία για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας, τους αγαπημένους μας και τα περιουσιακά μας στοιχεία από κάθε απρόοπτο, ο Βασιλιάς, η υγεία και η περιουσία μας δηλαδή, πρέπει να προστατεύεται αλλιώς το παιχνίδι λήγει εις βάρος μας και, φυσικά, η ασφάλιση όπως ένα επιτραπέζιο παιχνίδι απαιτεί στάθμιση των κινδύνων και των οφελών και κινήσεις βασισμένες στη σκέψη και όχι επιπόλαιες αποφάσεις.
Αν επεκτείνουμε βέβαια τα «σκακιστικά μαθήματα» πέραν των επενδύσεων στο ευρύτερο ασφαλιστικό πεδίο, θα πρέπει να σταθούμε στους κανονισμούς του παιχνιδιού και τις ποινές που θα πρέπει να αναμένουν οι παραβάτες τους, μεταξύ των οποίων ανάκληση κάθε (ισόβιου) νικητήριου τίτλου διάκρισης όπως προβλέπει η Παγκόσμια Σκακιστική Ομοσπονδία (Fédération Internationale des Échecs – FIDE) και αποκλεισμός από τουρνουά έως και δέκα χρόνια σύμφωνα με την Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία. Και, όπως στο σκάκι, οι ασφαλιστικές συμβάσεις περιλαμβάνουν υποχρεώσεις παράβαση των οποίων θέτει τον ασφαλισμένο ή λήπτη της ασφάλισης εκτός προγράμματος, ενώ μπορεί να επισύρει και ποινικές κυρώσεις.
Ασφαλιστικές υποχρεώσεις
Βασική υποχρέωση όσων διαθέτουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο είναι η έγκαιρη και συνεπής καταβολή των ασφαλίστρων, του οικονομικού αντιτίμου δηλαδή για την ανάληψη κινδύνων από την ασφαλιστική επιχείρηση. Η μη αποπληρωμή των ασφαλίστρων ή καθυστερημένη καταβολή τους επιτρέπει στον ασφαλιστή να καταγγείλει τη σύμβαση με γραπτή δήλωση που επιδίδεται στον λήπτη της ασφάλισης και η οποία τον ενημερώνει ότι μη τήρηση των οικονομικών υποχρεώσεών του εντός 30 ημερών θα επιφέρει λύση του συμβολαίου. Εάν στο μεσοδιάστημα λάβει χώρα περιστατικό που καλύπτεται σύμφωνα με το τρέχον συμβόλαιο, η εταιρεία οφείλει να καταβάλει την αποζημίωση με δικαίωμα όμως παρακράτησης των οφειλομένων ασφαλίστρων.
Μετά την καταγγελία και λύση της σύμβασης, η ασφαλιστική εταιρεία έχει δικαίωμα να ασκήσει αγωγή έναντι του πελάτη για τα ανεξόφλητα ασφάλιστρα.
Τα ασφαλιστικά βάρη
Πέραν των υποχρεώσεων που μπορεί να οδηγήσουν στα δικαστήρια, τα ασφαλιστήρια συμβόλαια, βάσει του ασφαλιστικού Νόμου 2496/97, ορίζουν επιπλέον κανόνες συμπεριφοράς που αν δεν τηρούνται επιφέρουν δυσμενείς συνέπειες για τον λήπτη της ασφάλισης. Τα λεγόμενα ασφαλιστικά βάρη, αποσκοπούν στην καλύτερη εκτίμηση από τον ασφαλιστή του υποψήφιου προς ασφάλιση κινδύνου (κατά τη σύναψη του συμβολαίου), τη μείωση των πιθανοτήτων επέλευσης του κινδύνου (κατά τη διάρκεια της σύμβασης) και, σε περίπτωση που επέλθει, το όσο το δυνατόν μικρότερο μέγεθος της ζημιάς (μετά την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης). Μη τήρησή τους μπορεί να στερήσει το δικαίωμα στην κάλυψη και αποζημίωση.
1. Περιγραφή του κινδύνου (Άρθρο 3)
Για την προσυμβατική αυτή υποχρέωση και την αποφυγή της ασύμμετρης πληροφόρησης, ο νόμος ορίζει ότι κατά τη σύναψη της σύμβασης «ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή κάθε στοιχείο ή περιστατικό που γνωρίζει, το οποίο είναι αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του κινδύνου, καθώς επίσης να απαντήσει σε κάθε σχετική ερώτηση του ασφαλιστή. Στοιχεία και περιστατικά, για τα οποία ο ασφαλιστής έθεσε σαφείς γραπτές ερωτήσεις, τεκμαίρεται ότι είναι τα μόνα τα οποία επηρεάζουν την από μέρους του εκτίμηση και αποδοχή του κινδύνου».
2. Επίταση του κινδύνου (Άρθρο 4)
Με τα σχετικά εδάφια ο νόμος προασπίζεται το δικαίωμα του ασφαλιστή να διατηρεί την ισορροπία μεταξύ του ύψους ασφαλίστρων και της ασφαλιζόμενης περίπτωσης και τον προφυλάσσει από τον ηθικό κίνδυνο και τον κίνδυνο αντεπιλογής. Επί τούτω «κατά τη διάρκεια της σύμβασης ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή, μέσα σε δεκατέσσερις (14) ημέρες από τότε που περιήλθε σε γνώση του, κάθε στοιχείο ή περιστατικό, το οποίο μπορεί να επιφέρει σημαντική επίταση του κινδύνου, σε βαθμό που, αν ο ασφαλιστής το γνώριζε, δεν θα είχε συνάψει την ασφάλιση ή δεν θα την είχε συνάψει με τους ίδιους όρους».
3. Πραγµατοποίηση του κινδύνου – Καταβολή του ασφαλίσµατος (Άρθρο 7)
Για την αναγγελία της καλυπτόμενης περίπτωσης ο νόμος ορίζει ότι «ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται εντός οκτώ (8) ημερών από τότε που έλαβε γνώση της επέλευσης της ασφαλιστικής περίπτωσης να ειδοποιήσει τον ασφαλιστή. Ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δίνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, στοιχεία και έγγραφα που σχετίζονται με τις περιστάσεις και τις συνέπειες της επέλευσης του κινδύνου που του ζητάει ο ασφαλιστής. Ο λήπτης της ασφάλισης δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν γνώριζε την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης, αν τούτο οφείλεται σε βαριά του αμέλεια».
4. Αποφυγή ή μείωση της ζημίας (Άρθρο 7)
Τέλος, ο νόμος υποχρεώνει τους ασφαλισμένους και λήπτες ασφάλισης να μεριμνούν για την αποφυγή και μείωση της ζημίας λαμβάνοντας «όλα τα κατάλληλα µέτρα προς αποφυγή ή μείωση της ζημίας και να ακολουθεί τις οδηγίες του ασφαλιστή. Τα έξοδα που προκύπτουν, εφόσον δικαιολογούνται από τις περιστάσεις, βαρύνουν τον ασφαλιστή, ακόμα και αν υπερβαίνουν το ασφαλιστικό ποσό. Αντίθετη συμφωνία επιτρέπεται αν ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους. Αν το ασφάλισμα καλύπτει μέρος μόνο της ζημίας, ο ασφαλιστής υποχρεούται να αποδώσει μόνο ανάλογο μέρος των εξόδων, εκτός αν τα έξοδα δημιουργήθηκαν αποκλειστικά μετά από τις οδηγίες του ασφαλιστή».
Στους ασφαλιστικούς κύκλους συζητείται και ένα επιπλέον ασφαλιστικό βάρος, αυτό της μη προκλησης της ασφαλιστικής περίπτωσης. Η διαφορά εν προκειμένω εντοπίζεται στο ότι οι ενέργειες του υπό ασφάλιση ατόμου δεν αυξάνουν απλώς τον κίνδυνο επέλευσης της ασφαλιστικής περίπτωσης και των συνεπειών της αλλά την προκαλούν. Κατά συνέπεια, ο ασφαλιστής απαλλάσσεται των υποχρεώσεών του προς τον λήπτη της ασφάλισης.
5. Άλλα ασφαλιστικά βάρη
Κάποια επιπλέον καθήκοντα όταν υπάρχει ενεργό συμβόλαιο αφορούν την ενημέρωση της ασφαλιστικής εταιρείας σε περίπτωση ενδιαφέροντος για συνασφάλιση -κάλυψη για τον ίδιο κίνδυνο από διαφορετικές εταιρείες- και η προσκόμιση στην εταιρεία οποιουδήποτε εξώδικου ή δικαστικού εγγράφου εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος εφόσον σχετίζεται με το αντικείμενο της ασφάλισης.
Διαβάστε επίσης
Ασφάλιση: Τι πρέπει να ξέρετε για τις δωρεάν παροχές και τις ειδικές καλύψεις
Kρύψατε χρόνια από τον ασφαλιστή – Και άλλες 3 ψευδείς δηλώσεις που σας «καίνε»
Οπαδική βία: Πώς και γιατί «ακυρώνει» την ασφαλιστική κάλυψη
