Ποια είναι η πιο συνηθισμένη συμπεριφορά ιδιοκτήτη/κηδεμόνα σκύλου, όταν το κουτάβι του αρπάξει το παπούτσι του; Αρχίζει να το κυνηγά μέχρι να το γραπώσει και να του το πάρει από το στόμα. Κάτι που μπορεί να οδηγήσει το κουτάβι να εκδηλώσει ανεπιθύμητη συμπεριφορά.

Σε έναν σκύλο, από τη νεαρή του ηλικία, πρέπει να μάθουμε να δίνει πίσω αντικείμενα, για να αποφύγουμε συμπεριφορές που δεν επιθυμούμε, αλλά και για την ασφάλειά του.

Ο θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Κοσμάς Μπαλασκάς, μας εξηγεί πώς μπορούμε να διακρίνουμε, αλλά και να επιλύσουμε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, όπως είναι η φύλαξη αντικειμένων.

«Μπορεί να σας είναι δύσκολο να αντιληφθείτε τι πραγματικά ζητά ο σκύλος σας, ή μπορεί να προβληματίζεστε όταν, για παράδειγμα, γρυλίζει τη στιγμή που τον πλησιάζετε, ενώ εκείνος τρώει ή ασχολείται με κάποιο παιχνίδι του.

Πρέπει να καταλάβουμε και να κατανοήσουμε ότι ο σκύλος δεν μιλάει τη γλώσσα μας, ούτε εμείς τη δική του. Ευτυχώς, η Turid Rugaas ξόδεψε πολλά χρόνια μελετώντας και βοηθώντας μας να αποκωδικοποιήσουμε τη γλώσσα επικοινωνίας των σκύλων. Ο σκύλος είναι ένας σπουδαίος παρατηρητής της ανθρωπινής γλώσσας του σώματος, σε αντίθεση με τον άνθρωπο που είναι ένας σπουδαίος συνομιλητής» .

Το συμπέρασμα στο οποίο θέλω να καταλήξω, είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει να γεφυρώσει το χάσμα της επικοινωνίας με τον σκύλο του. Ο μόνος τρόπος για να το καταφέρουμε αυτό, είναι να μάθουμε τη γλώσσα του.

Ο μέσος όρος των ιδιοκτητών δεν μπορεί να αντιληφθεί τις ανησυχητικές συμπεριφορές στο αρχικό στάδιο. Το σίγουρο είναι, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν το πρόβλημα όταν οι συμπεριφορές του σκύλου είναι σε προχωρημένο βαθμό.

Πριν προχωρήσω σε παράδειγμα ανησυχητικής συμπεριφοράς, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι δεν υπάρχουν μαγικά κουμπιά στην επίλυση προβλημάτων. Υπάρχει σωστή επιστημονική καθοδήγηση, συνέπεια και υπομονή.

Για την επίλυση ενός προβλήματος συμπεριφοράς, τα τέσσερα πράγματα τα οποία εξετάζουμε αρχικά, είναι τα εξής:

  • αποκλείουμε κάποιο πρόβλημα υγείας ύστερα από κτηνιατρικό έλεγχο,
  • ελέγχουμε την επίδραση της οικογένειας στον σκύλο και τον χρόνο που παραμένει μόνος του στο σπίτι,
  • την ισορροπημένη, ή μη, σχέση μεταξύ οικογένειας και σκύλου,
  • την επίβλεψη, τον έλεγχο, τον περιορισμό και τη διαχείριση.

Ο θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Κοσμάς Μπαλασκάς

Ας δούμε ένα παράδειγμα ανεπιθύμητης συμπεριφοράς.

Η φύλαξη αντικειμένων είναι μια πολύ συχνή συμπεριφορά, που εμφανίζεται κυρίως στα κουτάβια. Τα κουτάβια βρίσκουν ενδιαφέρον σε πάρα πολλά αντικείμενα που υπάρχουν μέσα στο σπίτι, και τα παίρνουν στην κατοχή τους για να τα επεξεργαστούν, πράγμα απολύτως φυσιολογικό.

Πώς μπορούμε να διακρίνουμε τη φύλαξη; Καθώς πλησιάζουμε το κουτάβι μας την ώρα που δαγκώνει το αγαπημένο του παιχνίδι – αντικείμενο, παρατηρούμε ότι ο σκύλος παγώνει και αρχίζει ένα χαμηλό σε ήχο γρύλισμα. Τι συνέβη, και το κουτάβι μας εμφανίζει αυτή την συμπεριφορά;

Συνήθως, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα κουτάβια γρυλίζουν για «κλεμμένα» αντικείμενα. Αυτό συμβαίνει γιατί η συχνότερη αντίδρασή μας είναι να κυνηγάμε το κουτάβι και να του αφαιρούμε το «κλεμμένο» αντικείμενο χωρίς να του το επιστρέφουμε. Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης είναι να μαθαίνει ο σκύλος μας να φυλάει τα αντικείμενα που παίρνει και να βγάζει επιθετικές συμπεριφορές.

Για να αλλάξουμε αυτή τη συμπεριφορά κτητικότητας που εμφάνισε ο σκύλος μας, θα πρέπει να ακολουθήσουμε τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1ο: Δίνουμε στο σκύλο μας να παίξει με το αγαπημένο του παιχνίδι. Αν χρειαστεί, κινούμε το παιχνίδι για να αποκτήσει ενδιαφέρον.

Βήμα 2ο: Περπατάμε αργά προς το κουτάβι μας, ενώ εκείνο παίζει με το παιχνίδι του, αφήνουμε μια πολύ καλή, εύγευστη λιχουδιά και φεύγουμε από κοντά του.

Θα επαναλάβετε τη διαδικασία μέχρι το κουτάβι να αρχίσει να σας κοιτά ενώ εσείς το πλησιάζετε. Δηλαδή, μέχρι να του αποσπάσετε την προσοχή από το αντικείμενο.

Βήμα 3ο: Πλησιάστε αργά προς το κουτάβι και, μόλις αφήσει το παιχνίδι, πείτε «μπράβο» και επιβραβεύστε με λιχουδιά.

Βήμα 4ο: Πηγαίνετε δίπλα στο κουταβάκι σας, πλησιάστε με το χέρι σας το παιχνίδι (χωρίς να το αφαιρέσετε) και μόλις ο σκύλος σας κοιτάξει, πείτε «μπράβο» και επιβραβεύστε.

Βήμα 5ο: Πάρτε το παιχνίδι από το κουτάβι σας, πείτε «μπράβο», αφήστε τη λιχουδιά στο έδαφος και επιστρέψτε το παιχνίδι στο κουτάβι.

Σε περίπτωση που το κουτάβι πάρει κάποιο επικίνδυνο αντικείμενο στην κατοχή του, πριν από την ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, θα πλησιάσετε αργά προς το κουτάβι και θα του ανταλλάξετε το αντικείμενο με μια πολύ καλή λιχουδιά.

Την παραπάνω διαδικασία θα πρέπει να την επαναλάβετε με διάφορα αντικείμενα, ανεβάζοντας, σταδιακά, το επίπεδο δυσκολίας. Μη βιαστείτε να περάσετε στο επόμενο βήμα, αν δεν είστε σίγουροι. Η λιχουδιά θα πρέπει να είναι κάτι πολύ λαχταριστό και σε μικρή ποσότητα για τον σκύλο (π.χ. τυρί, ζαμπόν, κρέας κ.ά.).

Μάθετε στο κουτάβι σας συμπεριφορές όπως το «άστο», ή το να σας κοιτά στα μάτια. Σε περίπτωση που το πρόβλημα είναι πολύ έντονο, ζητήστε βοήθεια από έναν πιστοποιημένο εκπαιδευτή θετικής ενίσχυσης.

Πάντα ακολουθούμε εκπαιδευτικές μεθόδους χωρίς τη χρήση βίας και διόρθωσης (φωνές, πνίχτες κ.λπ).

Κλείνοντας, θέλω να μοιραστώ μαζί σας κάτι που μου είχε πει ο κ. Δημοσθένης Μουμιάδης, εκπαιδευτής θετικής ενίσχυσης: «ένα ζώο κάνει μια συμπεριφορά (κάτσε, μείνε, κάτω, άστο, κ.λπ) για δύο λόγους: α) για το κίνητρο που εκφράζεται από το ένστικτό του (φαγητό, παιχνίδι, κοινωνικότητα, επικοινωνία), ή β) για να αποφύγει την τιμωρία. Σίγουρα, ο συνδυασμός αυτών τον δύο δεν είναι λύση, διότι δεν είναι σωστό να τιμωρείς και να επιβραβεύεις ταυτόχρονα».

Ο θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Κοσμάς Μπαλασκάς