Στη μείωση των τιμών της κατά 73% κατά μέσο όρο για έξι αντικαρκινικά φάρμακα κρίσιμης σημασίας που κυκλοφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα αναγκαστεί να προχωρήσει η φαρμακευτική «Aspen» μετά από τις έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πιθανή κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης της εν λόγω εταιρείας.
Η φαρμακευτική εταιρεία Aspen είναι μια πολυεθνική με έδρα στη Νότιο Αφρική και αρκετές θυγατρικές στην Ευρώπη. Παρόλο που στην ΕΕ, οι εθνικές υγειονομικές αρχές των κρατών – μελών, είναι ελεύθερες να θεσπίζουν κανόνες τιμολόγησης για τα φάρμακα και να καθορίζουν τις θεραπείες που επιθυμούν να καλύπτονται από το οικείο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, το άρθρο 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ απαγορεύει την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής μη δίκαιης τιμολόγησης υπό μορφή υπερβολικών τιμών.
Στις 15 Μαΐου 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη διενέργεια επίσημης έρευνας σχετικά με τις τιμολογιακές πρακτικές της Aspen όσον αφορά έξι κρίσιμα αντικαρκινικά φάρμακα που δεν καλύπτονται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και χρησιμοποιούνται κυρίως για τη θεραπεία της λευχαιμίας και άλλων αιματολογικών καρκίνων. Μετά την εξαγορά των αντικαρκινικών φαρμάκων από άλλη εταιρεία, η Aspen άρχισε το 2012 να αυξάνει σταδιακά τις τιμές της, συχνά κατά πολλές εκατοντάδες ποσοστιαίες μονάδες, σε όλες τις χώρες της Ευρώπης όπου πωλούσε τα φάρμακα.
Η ανάλυση των λογιστικών στοιχείων της Aspen από την Επιτροπή έδειξε ότι, μετά τις αυξήσεις των τιμών, η Aspen έχει συστηματικά αποκομίσει πολύ υψηλά κέρδη από την πώληση αυτών των φαρμάκων στην Ευρώπη, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σύγκριση με τα επίπεδα κερδών παρόμοιων εταιρειών του κλάδου. Οι τιμές της Aspen υπερέβαιναν τα σχετικά κόστη της κατά σχεδόν τριακόσια τοις εκατό κατά μέσο όρο, ακόμη και αν συνυπολογιστεί εύλογο ποσοστό απόδοσης, παρόλο που παρατηρήθηκαν διαφορές μεταξύ προϊόντων και μεταξύ χωρών.
Η έρευνα της Επιτροπής δεν αποκάλυψε θεμιτούς λόγους για τα υψηλότατα επίπεδα κερδών της Aspen. Συγκεκριμένα, τα φάρμακα της Aspen δεν καλύπτονται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εδώ και περίπου 50 έτη, γεγονός που σημαίνει ότι τυχόν επενδύσεις στα φάρμακα έχουν αποσβεστεί εδώ και καιρό.
Η Aspen ήταν σε θέση να επιτύχει αυτές τις αυξήσεις τιμών επειδή οι ασθενείς και οι γιατροί είχαν ελάχιστες εναλλακτικές στη διάθεσή τους σε σχέση με τα εν λόγω αντικαρκινικά φάρμακα. Όταν οι εθνικές αρχές προσπάθησαν να αντισταθούν στα αιτήματα αύξησης τιμών της Aspen, η Aspen έφτασε σε σημείο να απειλήσει ότι θα αποσύρει τα φάρμακα από τον εθνικό κατάλογο αποζημιούμενων φαρμάκων, ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, ήταν έτοιμη ακόμη και να τα αποσύρει από τον κανονικό εφοδιασμό της αγοράς.
Οι πρακτικές της Aspen κάλυπταν ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, μολονότι δεν πωλούνται όλα τα φάρμακα σε κάθε χώρα. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή έκρινε ότι υπήρχαν σοβαρές υπόνοιες ότι η συμπεριφορά της Aspen ενδέχεται να παραβιάζει τους ενωσιακούς κανόνες περί ανταγωνισμού, οι οποίοι απαγορεύουν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την επιβολή υπερβολικών τιμών στους πελάτες.
Δεσμεύσεις της Aspen
Η Aspen επιδίωξε να διασκεδάσει τις ανησυχίες της Επιτροπής προτείνοντας ένα σύνολο δεσμεύσεων. Τον Ιούλιο του 2020, η Επιτροπή πραγματοποίησε διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερομένους προκειμένου να εξακριβώσει κατά πόσον οι προτεινόμενες δεσμεύσεις θα μπορούσαν να εξαλείψουν τα προβλήματα ανταγωνισμού που διαπίστωσε η Επιτροπή. Με βάση τα αποτελέσματα της δοκιμής αγοράς, η Aspen προέβη σε ορισμένες προσαρμογές των προτεινόμενων δεσμεύσεών της.
Η Επιτροπή έκρινε ότι οι τελικές δεσμεύσεις της Aspen προσφέρουν μια γρήγορη, ολοκληρωμένη και διαρκή λύση για τα προβλήματα ανταγωνισμού που διαπιστώθηκαν και, ως εκ τούτου, τις κατέστησε νομικά δεσμευτικές.
Οι δεσμεύσεις της Aspen είναι οι εξής:
Η Aspen θα μειώσει τις τιμές των έξι αντικαρκινικών φαρμάκων κατά περίπου 73 % κατά μέσο όρο, σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο, κατά μέσο όρο, από τις τιμές του 2012, προτού αρχίσουν οι αυξήσεις τιμών της Aspen
Αυτές οι μειωμένες τιμές θα είναι οι ανώτατες που θα μπορεί να χρεώσει η Aspen για τα επόμενα δέκα έτη. Θα αρχίσουν να ισχύουν ήδη από την 1η Οκτωβρίου 2019
Η Aspen εγγυάται την προμήθεια των φαρμάκων για τα επόμενα πέντε έτη ενώ, για μια ακόμη πενταετία, είτε θα συνεχίσει να τα προμηθεύει είτε θα διαθέσει την άδεια κυκλοφορίας τους σε άλλους προμηθευτές.
Οι δεσμεύσεις θα παραμείνουν σε ισχύ για δέκα έτη. Υπό την εποπτεία της Επιτροπής, ένας εντολοδόχος θα είναι επιφορτισμένος με την παρακολούθηση της εφαρμογής και της τήρησης των δεσμεύσεων.
Εάν η Aspen αθετήσει τις δεσμεύσεις, η Επιτροπή θα μπορούσε να επιβάλει πρόστιμο ίσο με το 10%, κατ’ ανώτατο όριο, του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών της Aspen, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να διαπιστώσει παράβαση των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ.
Ειδήσεις σήμερα
Στο ΑΧΕΠΑ ο Κικίλιας – Στο «κόκκινο» Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Ρέθυμνο
