Όλο το 2020 η κατάσταση στην Πορτογαλία ήταν υπό έλεγχο. Μέχρι τα Χριστούγεννα. Γιατί αμέσως μετά το σκηνικό άλλαξε άρδην. Ο μέσος εβδομαδιαίος όρος κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους σκαρφάλωσε στους 850. Το 43% των νεκρών από κορωνοϊό καταγράφηκε τον Ιανουάριο. Η κυβέρνηση αποδίδει την έξαρση της πανδημίας στα μέτρα χαλάρωσης του λοκντάουν και τις μεταλλάξεις του ιού. Τώρα όλα είναι και πάλι κλειστά. Σχολεία, καταστήματα και εστιατόρια. Μια ολόκληρη χώρα και πάλι στον «πάγο».
Οι συνέπειες της λιτότητας
Το σύστημα υγείας έχει ξεπεράσει τις δυνατότητές του. Στις μονάδες εντατικής δεν υπάρχει ούτε ένα κρεβάτι άδειο. Ορισμένες κλινικές έχουν στήσει τέντες, όπου οι γιατροί, αναλόγως της κατάστασης των ασθενών με Covid-19, δίνουν προτεραιότητα για νοσηλεία. «Το πορτογαλικό δημόσιο σύστημα υγείας μοιάζει με το βρετανικό» λέει ο Ράινχαρντ Νάουμαν, επικεφαλής του Ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ στη Λισαβόνα. «Λόγω της λιτότητας των τελευταίων χρόνων, που επέβαλε η τρόϊκα, η χώρα υποφέρει. Παρόλα αυτά τα έβγαλε καλά πέρα όλο αυτό το διάστημα. Ακόμη και σε καταστάσεις κρίσιμες έχω την εντύπωση ότι το υπουργείο έκανε καλή διαχείριση».
Αλλά είναι ένας καθημερινός αγώνας. Σχεδόν το 10% του ιατρικού προσωπικού έχει μολυνθεί με τον ιό.Η Γερμανία ανταποκρίθηκε στην έκκληση της πορτογαλικής κυβέρνησηςκαι εδώ και λίγες ημέρες κλιμάκιο 26 γιατρών και νοσηλευτικό προσωπικό προσπαθούν να συνδράμουν. Μαζί τους έφεραν 150 κλίνες, 50 αναπννευστήρες και 150 συσκευές χορήγησης ορού. Και οι εμβολιασμοί συνεχίζονται. Από την αρχή της εβδομάδας αυξήθηκε και ο αριθμός στην ομάδα άνω των 80, που κάνουν την πρώτη δόση.
Συνοχή και κούραση
Αλλά ο πορτογαλικός τύπος κάνει λόγο για συμβολική αρχή, γιατί όπως παντού στην Ευρώπη έτσι και στην Πορτογαλία υπάρχει έλλειψη εμβολίων. Η κυβέρνηση έχει βάλει ως στόχο τον πλήρη εμβολιασμό 800.000 από τα δέκα εκ. κατοίκων μέχρι τέλος Μαρτίου και την πρώτη δόση σε 500.000. Το ιατρικό προσωπικό δίνει καθημερινή μάχη με αντίξοες συνθήκες. Γι αυτό και η στήριξη των ανθρώπων δεν γνωρίζει όρια. Η αλληλεγγύη περισσεύει, όπως διαπιστώνει ο Ράινχαρντ Νάουμαν. Αλλά υπάρχει και κούραση.
«Είναι ορατό ότι οι άνθρωποι συσπειρώνονται, διότι κατάλαβαν ότι παίζονται όλα για όλα» υποστηρίζει. «Πριν από δέκα μήνες τον περασμένο Μάρτιο και Απρίλιο, η συναίνεση μεταξύ όλων των υπευθύνων από την πολιτική και την κοινωνία ήταν μεγάλη. Νομίζω ότι ο λαός κατελήφθη από φόβο, που τον συμπαρέσυρε σε μια κοινή στάση. Αλλά το περασμένο φθινόπωρο ασκήθηκε μεγάλη κριτική. Νομίζω ότι οφείλεται στην κούραση. Ο κόσμος βαρέθηκε, πολλά μαγαζιά χρεοκόπησαν, η δυσαρέσκεια διογκώθηκε. Τώρα όμως σε αυτή τη δύσκολη φάση των φοβερών αριθμών η συνοχή έχει μεγαλώσει και πάλι».
Πού βρίσκονται οι αριθμοί
Η Πορτογαλία των 10,3 εκατομμυρίων κατοίκων έχει καταγράψει 13.482 θανάτους (υπερδιπλάσιους σε σχέση με την Ελλάδα των 10,8 εκατομμυρίων κατοίκων) λόγω της COVID-19 και 748.858 κρούσματα. Έχει τον υψηλότερο στον κόσμο επταήμερο, κυλιόμενο μέσο όρο νέων κρουσμάτων και θανάτων ανά 1 εκατ. κατοίκους το τελευταίο 15ήμερο, σύμφωνα με τον ιστότοπο ourworldindata.org.
Ωστόσο την Πέμπτη, εντοπίστηκαν μόλις 7.914 νέα κρούσματα, λιγότερα από τα μισά του αριθμού ρεκόρ των 16.432 πριν από μία εβδομάδα. Ο αριθμός των θανάτων και των νοσηλειών επίσης μειώθηκε για τετάρτη συνεχή ημέρα.
Στο πρώτο κύμα υπήρχε φόβος, αλλά τώρα όχι
«Τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα, αλλά αυτό δεν με καθησυχάζει. Εάν βγούμε από το lockdown όπως κάναμε στο παρελθόν, θα επιστρέψουμε στα ίδια», δήλωσε η Γκράτσα Φονσέκα, 60 ετών, που έκανε τον πρωινό της περίπατο στη Λισαβόνα. «Πρέπει να το κάνουμε βήμα-βήμα».
Για ανθρώπους όπως ο νοσηλευτής Μάρτσιο Βιντάλ, η μάχη κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει. «Το πρόβλημα πάει πέρα από τον ιό. Έχει να κάνει με τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Στο πρώτο κύμα υπήρχε φόβος, αλλά τώρα όχι», δήλωσε ο Βιντάλ, 26 ετών, που εργάζεται σε νοσοκομεία στο νότιο Αλγκάρβε και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή από πέρυσι τον Μάρτιο.
Ο αριθμός των ασθενών σε μονάδες εντατικής θεραπείας παραμένει ανησυχητικά υψηλός. Πάνω από 20 στρατιωτικοί γιατροί και νοσηλευτές έφθασαν από τη Γερμανία την Τετάρτη για να στελεχώσουν μια μονάδα που είναι πλήρως εξοπλισμένη αλλά δεν έχει προσωπικό. Η Αυστρία έχει προθυμοποιηθεί να δεχθεί πέντε ασθενείς σε μονάδες εντατικής θεραπείας και πέντε με σοβαρά συμπτώματα. Η βοήθεια είναι πραγματικά απαραίτητη.
Το νοσοκομείο του Βιντάλ στο Αλγκάρβε είναι υποστελεχωμένο και δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους, με τις μονάδες εντατικής θεραπείας να είναι γεμάτες, δήλωσε ο νοσηλευτής.
«Η υγεία τους μπορεί να βελτιωθεί αλλά καθώς είμαστε στη μέγιστη δυνατότητα οι άνθρωποι απελπίζονται… περιμένοντας για ένα άδειο κρεβάτι ή για να πεθάνουν», δήλωσε τηλεφωνικά στο Reuters.
«Το να πηγαίνουμε για δουλειά είναι βασανιστικό. Δουλεύουμε 12ωρες βάρδιες αλλά δεν είναι ποτέ 12 ώρες. Είναι πάντα περισσότερες…Έως τα μέσα της περασμένης χρονιάς, τα πράγματα ήταν υπό έλεγχο, πήγαιναν καλά, και τότε υπήρξε απόλυτη κατάρρευση».
