Οι περισσότεροι μάλλον πιστεύουμε ότι οι κίνδυνοι που απειλούν την σωματική ακεραιότητα του παιδιού βρίσκονται εκτός σπιτιού. Τα στοιχεία όμως αποκαλύπτουν μια διαφορετική εικόνα που θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν: το 80% των σοβαρών παιδικών ατυχημάτων συμβαίνουν μέσα στο σπίτι. «Το 80% των ατυχημάτων γίνεται μέσα στο σπίτι και το 20% έξω απ’ αυτό. Μάλιστα το 70% των εντός του σπιτιού ατυχημάτων συμβαίνουν στο καθιστικό και το υπνοδωμάτιο όπου το παιδί βρίσκεται τις περισσότερες ώρες, παρουσία ενηλίκων, γεγονός που θέτει την πιθανότητα αμέλειας» αναφέρει ο  κύριος Αναστάσιος Δ. Χατζής, Παιδίατρος – Εντατικολόγος, πρώην Συντονιστής – Διευθυντής ΜΕΘ Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» στο πλαίσιο της 5ης διαδικτυακής εκδήλωσης του ΣΤ’ Κύκλου Διαλέξεων του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος με θέμα «Εκπαίδευση και προληπτικά μέτρα για την αποφυγή σοβαρών ατυχημάτων παιδιών και εφήβων».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κύριος Χατζής  στις αναπτυγμένες χώρες οι κακώσεις από ατυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου των παιδιών.

Καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο, δυο χιλιάδες παιδιά ηλικίας κάτω των 14 χρόνων, χάνουν τη ζωή τους από ατυχήματα, ενώ εκατοντάδες μένουν ανάπηρα. Μάλιστα, όπως αναφέρει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το 60% των θανάτων στα παιδιά κάτω των 18 χρόνων, οφείλεται σε ατυχήματα, ενώ το 40% σε όλες τις άλλες νόσους μαζί.

«Καθώς το σύνολο των μολυσματικών ασθενειών έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά χάρη στους εμβολιασμούς, το κύριο πρόβλημα υγείας για τα παιδιά από την ηλικία των πέντε χρόνων, είναι ο τραυματισμός που οδηγεί σε κίνδυνο της ζωής τους αλλά και σε μόνιμες αναπηρίες» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ Χατζής.

Ποια είναι τα  πιο συχνά ατυχήματα

Τα πιο συχνά ατυχήματα για τα παιδιά είναι:

• Τροχαία
• Ασφυξία
• Πνιγμός
• Δηλητηρίαση
• Εγκαύματα
• Πτώσεις
• Βιαιότητα

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στατιστικά στοιχεία, όσον αφορά σε ποια χρονική στιγμή ή περίσταση, συμβαίνουν τα ατυχήματα:

• 63% των ατυχημάτων συμβαίνει όταν το παιδί διασκεδάζει
• 20% σε χώρους εργασίας, στοιχείο που αφορά κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες και στην παράνομη παιδική εργασία
• 11% σε ταξίδια
• 9% στην καθημερινότητα
• 5% από άγνωστη αιτία
• 4% κατά την άθληση
• 3% στο πλαίσιο της ευρύτερης εκπαιδευτικής διαδικασίας

Παιδικά ατυχήματα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα τα ατυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου των παιδιών.  Σύμφωνα με την καταγραφή που έγινε, από το 1992 μέχρι το 2004, στην Ελλάδα είχαμε 1.593 ακούσιους θανάτους παιδιών ηλικίας 0 με 14 χρόνων. Απ’ αυτούς:

• 874, σχεδόν οι μισοί, οφείλονταν σε τροχαία ατυχήματα
• 135 σε πνιγμούς
• 82 σε πτώσεις
• 47 σε εγκαύματα
• 23 σε δηλητηριάσεις
• 432 σε αδιευκρίνιστες αιτίες

Ατυχήματα στο σπίτι

«Το 80% των ατυχημάτων γίνεται μέσα στο σπίτι και το 20% έξω απ’ αυτό»  τονίζει ο κ. Χατζής και επισημαίνει ότι «το 70% των εντός του σπιτιού ατυχημάτων συμβαίνουν στο καθιστικό και το υπνοδωμάτιο όπου το παιδί βρίσκεται τις περισσότερες ώρες, παρουσία ενηλίκων, γεγονός που θέτει την πιθανότητα αμέλειας». Τα παιδιά μπορούν να τραυματιστούν μέσα στο σπίτι από:

• Πτώση από εσωτερική σκάλα, παράθυρο ή μπαλκόνι
• Χτυπήματα σε γωνίες επίπλων
• Ηλεκτροπληξία, από ακάλυπτες πρίζες
• Καυτό νερό
• Καταπλάκωση από ανασφάλιστα έπιπλα
• Εισπνοή καπνού λόγω πυρκαγιάς, ή άλλης αιτίας
• Αιχμηρά αντικείμενα, μαχαίρι ή ψαλίδι
• Ασφυξία από κορδόνι, σχοινί, πλαστική σακούλα στο κεφάλι
• Δηλητηρίαση από φάρμακα, χημικά, καθαριστικά, κ.λ.π.
• Δάγκωμα σκύλου
• Πυροβόλο όπλο

«Το σύνολο σχεδόν των ατυχημάτων μέσα στο σπίτι μπορούν να προληφθούν αν παίρνουμε τα κατάλληλα μέτρα προστασίας για τα παιδιά» συμπλήρωσε ο κύριος Χατζής και πρόσθεσε ότι «θα πρέπει να γνωρίζουμε πώς να δώσουμε πρώτες βοήθειες στο παιδί, καθώς, για παράδειγμα, με πέντε πλήξεις στην πλάτη και εφαρμογή του χειρισμού Heimlich μπορούμε να αποβάλλουμε ένα ξένο σώμα από τον αεραγωγό. Κι αυτό γιατί η απόφραξη του αεραγωγού είναι η πρώτη αιτία θανάτου».

Σύμφωνα με τον κύριο Χατζή ατυχήματα γίνονται παντού, όπου δηλαδή υπάρχουν παιδιά. Το σχολείο είναι ένας χώρος με μεγάλο αριθμό παιδιών και τα ατυχήματα είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Στα σχολεία, τα περισσότερα ατυχήματα σχετίζονται με:

• Πτώση
• Σύγκρουση με αντικείμενο
• Σύγκρουση με άλλο παιδί
• Γλίστρημα
• Τραυματισμό από αιχμηρό αντικείμενο
• Καβγά μεταξύ των παιδιών

Η αποφυγή των τραυματισμών στο σχολείο μπορεί να γίνει με τη δημιουργία των κατάλληλων χώρων και τον έλεγχο ασφαλείας τους πριν την έναρξη της λειτουργίας, καθώς επίσης και με την εκπαίδευση των παιδιών και τη στοχευμένη εποπτεία των εκπαιδευτικών τόσο μέσα στην αίθουσα, όσο και στα διαλείμματα.

«Πρόληψη ατυχημάτων δεν σημαίνει “φοβάμαι τα πάντα”. Σημαίνει “σκέφτομαι πριν κάνω κάτι, για να αποφύγω ένα ατύχημα” » διευκρίνισε ο κύριος Χατζής. Η καλή οργάνωση με την σωστή εκπαίδευση των παιδιών από το δημοτικό, καθώς επίσης των γονέων, των εκπαιδευτικών και όλων των υγειονομικών (παιδιών και ενηλίκων), θα βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη των ατυχημάτων. Σε ότι αφορά στη σωστή και άμεση αντιμετώπισή τους υπάρχει ανάγκη να δημιουργηθούν επιπλέον μονάδες Εντατικής Θεραπείας Παίδων και σε άλλα νοσοκομεία της χώρας μας.